İslam’da Şirk Ne Demektir?

İslam dini, tevhid yani Allah’ın bir olduğuna inanmayı esas alır. Bu inanç sisteminde Allah tektir, eşsizdir ve her şeyin yaratıcısıdır. Onunla birlikte herhangi bir varlığa ilahlık nispet etmek İslam terminolojisinde 'şirk' olarak adlandırılır. Şirk, İslam inancına göre affedilmeyen en büyük günah olarak kabul edilir. 'Şirk' kelimesinin Arapça kökeni, kelime olarak “ortak koşma” anlamına gelir. Bu bağlamda şirk, Allah’ın sıfatları, isimleri veya işlevleriyle başka varlıklara yetki atfetme anlamı taşır. Başka bir deyişle, bir kişinin Allah’ın tekliğini (tevhid) reddederek herhangi bir varlığı O'na ortak koşması, O'nunla aynı seviyeye koyması veya O'ndan bağımsız ilahi bir güç atfetmesi şirktir. Aşağıda, şirk kavramı daha derinlemesine incelenmektedir.

Şirkin Çeşitleri

İslam’da şirk genellikle iki ana kategoriye ayrılır: büyük şirk ve küçük şirk.

1. Büyük Şirk (Şirk-i Ekber)

Büyük şirk, Allah’tan başka bir varlık ya da güce ibadet etmek, ona Allah’a ait sıfatları yüklemek anlamına gelir. Bu, İslam dininden çıkmaya neden olan en ağır şirk çeşididir. Örnek olarak, bir kimsenin İsa Peygamber'i Allah’ın oğlu kabul etmesi veya putlara tapması gibi inançlar bu kategoriye girer. Kur’an-ı Kerim'de bu konuda pek çok ayet nazil olmuştur. Örneğin, Allah Teâlâ, Nisa Suresi 48. ayette şöyle buyurur: 'Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz, bunun dışındaki dilediği kimseleri bağışlar. Allah’a ortak koşan, elbette büyük bir günah işlemiş olur.' Büyük şirk, bu nedenle kişinin imanını yok eden bir eylemdir.

2. Küçük Şirk (Şirk-i Asgar)

Küçük şirk, Allah’ın tekliğine inanmaya devam eden bir kimsenin, O'na tam anlamıyla tevekkül etmemesi veya maddi ya da manevi başka şeylere aşırı bağlılık göstermesiyle meydana gelir. Örneğin, riya (gösteriş için ibadet etmek) küçük şirk olarak kabul edilir. Bu tarz davranışlar, kişinin imanını bütünüyle bozmasa da, tevhid inancını zayıflattığı için son derece tehlikeli görülür.

İslam'da Şirk Konusunun Önemi

Kur'an ve hadislerde şirk, en büyük günah olarak gösterilmiş ve sürekli olarak toplumları bu günahtan kaçınmaya davet eden öğütler sunulmuştur. Allah’a ortak koşmanın, ebedi hayatta Allah’ın rahmetinden tamamen mahrum kalmak anlamına geleceği ifade edilir. İslam âlimleri de bu konuda ayrıntılı eserler kaleme almış, Müslümanları şirkten sakınmaları konusunda uyarmışlardır. Özellikle modern zamanlarda, para, şöhret veya statü gibi dünyevi varlıkların aşırı derecede kutsanması da bir tür şirk olarak değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak, şirk İslam inanç sisteminde çok ciddi bir sapkınlık olarak kabul edilir. Her Müslüman, Allah’ın birliğine tam anlamıyla inanmalı ve O'na herhangi bir varlığı ortak koşmamalıdır. İslam’ın temel direği olan tevhid inancını korumak, şirkten sakınmakla mümkündür.