İslam'da Faizin Haram Kılınmasının Nedenleri

Faiz, İslam dininde kesin bir şekilde haram olarak kabul edilen bir uygulamadır. İslam’da faizin haram kılınmasının birçok nedeni bulunmaktadır ve bu yasak belirli ilahi, ahlaki, toplumsal ve ekonomik temellerle güçlendirilmiştir. Faizin, Arapçada 'riba' olarak adlandırılması, kelime anlamı olarak bir şeyin artışı veya fazlasını ifade eder. İslam’da riba, yani faiz, kişiye, karşılıksız bir şekilde borç verilen miktarın üzerine ek kazanç sağlanmasına dayandığı için yasaklanmıştır. Şimdi bu yasağın nedenlerini daha derinlemesine inceleyelim:

1. Ahlaki ve İlahi Perspektif

İslam’a göre faiz, bir bireyin zor duruma düşen, paraya ihtiyaç duyan başka bir kişiden haksız kazanç elde etmesi anlamına gelir. Bu ise ahlaki açıdan yanlıştır çünkü herhangi bir üretim veya emek olmadan, sadece mevcut paranız üzerinden kazanç sağlanmış olur. Bu durum, zenginin daha zengin, fakirin ise daha fakir hale gelmesine yol açar. İslami öğretiler, ahlaki değerlerle bezenmiş bir toplumu teşvik eder ve bu düzene aykırı olan her türlü uygulamayı yasaklar. Faiz, bireysel çıkarlar uğruna başkalarının haklarına saldıran haksız kazanç modelini temsil eder.

2. Toplumsal Eşitsizliklere Sebep Olur

İslam, toplumdaki fakir-zengin uçurumunu asgari seviyede tutarak sosyal adaletin sağlanmasını amaçlar. Faiz, parası olan kişilerin ekonomik güçlerini kullanarak kendilerinden daha az maddi imkana sahip insanları sömürmesine neden olur. Yüksek faiz oranları, dar gelirli kişileri daha derin borçlara sürüklerken, sermaye sahiplerinin servetlerini katlamalarına yol açar. Bu tür bir sistem, toplumsal huzursuzluğa ve adaletsiz bir ekonomik yapıya zemin hazırlar. İslami ekonomi anlayışı, bu gibi sorunları önlemek için adil dengeyi korumayı hedefler. Bu nedenle faizsiz ekonomik sistemler İslam’da teşvik edilir.

3. Ekonomik Zararlara Yol Açar

İslam ekonomik anlayışında faiz, üretken olmayan sermaye birikimlerine neden olur. Faiz sistemi, paranın doğrudan üretim veya gerçek ekonomik faaliyetlerle değil, yalnızca borç işlemlerinden kar elde etmek için kullanıldığı bir yapıya yol açar. Bu tür bir ekonomik model, uzun vadede dengesizlik yaratabilir ve reel ekonomiye katkı sağlamaz. İslam ise yatırım, ticaret ve üretime dayalı reel ekonomiyi teşvik eder. Zira bu tür faaliyetler kişilerin kendi kazanımları doğrultusunda refah elde etmelerini sağlar. Faiz, zincirleme borçlanmalar ve ekonomik krizlere de neden olabilir.

4. Faiz Yerine Zekat ve Sadaka Teşviği

İslam’a göre mal ve servet, yalnızca kişinin bireysel ihtiyaçlarının karşılanması veya birikmesi için değil, aynı zamanda toplumun genel refahı için de paylaşılmalıdır. İslam, faiz yerine zekat ve sadaka gibi uygulamaları teşvik eder. Zekat, İslami inanca göre, zengin olan kişilerin mal varlıklarının belirli bir oranını ihtiyaç sahiplerine gönüllü bir şekilde vermesini ifade eder. Böylece hem yardımlaşma artar hem de ekonomik dengesizlikler azalır.

Sonuç Olarak

İslam’da faizin haram kılınmasının temel nedeni, bu uygulamanın hem bireyler hem de toplum üzerinde büyük ahlaki ve ekonomik zararlara yol açmasıdır. İslam, ahlaki değerleri korurken aynı zamanda toplumsal adaleti tesis etmeyi amaçlar. Faiz, bu öğretilere aykırı olduğu için yasaklanmıştır ve İslam bu yasak ile daha adil, daha paylaşımcı ve daha dengeli bir ekonomik sistemi hayata geçirmeyi hedeflemektedir.