Zekat ve Sadaka Arasındaki Fark Nedir?

Zekat ve sadaka, İslam dininde yardımlaşma ve sosyal sorumluluğun iki önemli kavramıdır. Her ikisi de başkalarına yardım etmek amacıyla yapılır. Fakat, zekat dini bir zorunluluk iken, sadaka kişisel bir tercihtir. Zekat, İslam'ın beş şartından biri olup belirli mal varlıklarının üzerinden hesaplanarak verilmesi gereken, farz bir ibadettir. Oysa sadaka, herhangi bir zorunluluk olmaksızın gönüllü olarak verilen her türlü yardım anlamına gelir. Şimdi, zekat ve sadakanın farklarını daha detaylı bir şekilde inceleyelim.

Zekat Nedir?

Zekat, İslam dininin bir emri olarak Müslümanlara farz kılınan maddi bir ibadettir. Zekat, kelime anlamı olarak 'temizlik' ve 'arınma' anlamına gelir. Zekat, kişinin elde ettiği malın belli bir kısmını fakirlerle paylaşması anlamına gelir ve her Müslüman bu yükümlülüğü yerine getirmek durumundadır. Zekat, varlık sahibi olan bireyler için zorunludur ve genellikle malın %2,5 oranında bir kısmı fakirlere dağıtılır. Yani, zengin Müslüman birinin malının %2,5'ini her yıl zekat olarak fakir ve ihtiyaç sahiplerine vermesi gerekir. Zekatın amacı, hem malın temizlenmesi hem de toplumda sosyal adaletin sağlanmasıdır.

Sadaka Nedir?

Sadaka ise herhangi bir zorunluluğa dayanmayan ve tamamen gönüllük esasına dayanan bir yardımlaşma şeklidir. Sadaka, maddi ya da manevi yardımları kapsar. Parayla sınırlı olmadığı gibi, güler yüz göstermek bile bir sadaka olarak kabul edilir. Başka bir ifadeyle, sadaka her zaman parayla ya da mal varlığıyla ilişkili olmak zorunda değildir; kişinin sahip olduğu her türlü imkanı, zamanı veya enerjiyi başkalarına fayda sağlamak için kullanabildiği her adım sadaka olabilir. Sadaka, Allah rızası gözetilerek yapılır ve miktarı veya zamanı zorunlu değildir. Bu yüzden, sadaka kişisel bir tercih olarak görülür.

Zekat ve Sadaka Arasındaki Farklar

1. Zorunluluk: Zekat İslam'ın beş şartından biri olduğu için farzdır, yani her varlıklı Müslüman zekat vermekle yükümlüdür. Sadaka ise kişi istediği zaman ve miktarda verebileceği gönüllü bir yardımdır.
2. Miktar: Zekat için belirli bir oran (%2,5) vardır ve bu oran kişinin mal varlığının üzerinden hesaplanır. Sadakada ise herhangi bir belirli miktar yoktur. Kişinin gönlünden ne koparsa o kadar verir.
3. Zaman: Zekat her yıl verilmesi gereken bir ibadettir. Sadaka ise yılın herhangi bir döneminde, gönüllü olarak verilebilir.
4. Kimlere Verilir: Zekat için İslam'da belli başlı kurallar vardır ve zekatın kimlere verileceği Kuran'da belirtilmiştir. Fakirler, borçlular, yolcular, müellefetül kulüp (kalpleri İslam'a ısındırılanlar), Allah yolunda mücadele edenler gibi gruplara öncelikli olarak verilebilir. Sadaka ise istenilen herhangi bir kişiye, kuruma ya da topluma verilebilir.
5. Niyet: Zekat verirken kişi dini bir zorunluluğu yerine getirmenin bilinciyle hareket eder ve bu yardımı mutlaka Allah rızası için yapma niyetinde olmalıdır. Sadakada ise bu niyetin zorunluluğu olmaksızın herhangi bir yardımlaşma amacı güdebilir.

Sonuç

Zekat ve sadaka, her iki kavram da İslam'da sosyal yardımlaşmanın ve toplumsal dayanışmanın temelini oluşturan önemli ibadetlerdir. Zekat zorunlu olmasına rağmen sadaka gönüllü bir yardımdır. Bu nedenle her iki ibadet de aynı amaca, yani yardımlaşma ve desteklemeye hizmet eder, fakat dini hüküm ve sorumluluk açısından birbirlerinden farklıdır.